این آرمان از سال‌های دور، دوره به‌دوره در بین دولت‌ها گذشت تا این‌که در دولت احمدی‌نژاد با تعریف مسکن مهر، خانه‌دار شدن از رؤیا فاصله گرفته و به واقعیت تبدیل شد یکی از دغدغه‌های همیشگی دولت‌ها تأمین مسکن بوده است و این که هر خانواده ایرانی بتواند با کمترین پول صاحب خانه شود. این روزها سر وزیر راه و شهرسازی به‌دلیل سرکشی متناوب از پروژه‌های مسکن مهر که در هر کجای کشور بنا شده بسیار شلوغ است، شاید همین درگیری‌های کاری سبب شد که ما در ساعات پایانی شب به فرودگاه برویم و تا رسیدن وزیر به وزارت راه و شهرسازی با او به گفت‌وگو بنشینم.

علی نیکزاد با تأکید بر این‌که یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های او به‌عنوان وزیر راه و شهرسازی به سرانجام رساندن مسکن مهر و خانه‌دار کردن مردم است، می‌گوید: مسکن مهر طرح آسمانی، انسانی و انقلابی است که هیچ دولتی در سال‌های بعد از انقلاب نتوانسته طرحی با این عظمت را در بخش مسکن به اجرا درآورد. او گفت: در سال‌های قبل از انقلاب در مجموع 11 میلیون و 343 واحد مسکونی شهری در کشور وجود داشته که دولت احمدی‌نژاد به تنهایی ساخت 2 میلیون و 250 هزار واحد مسکونی شهری را آغاز کرده است. بدون شک مقایسه این دو رقم می‌تواند گواهی بر موفقیت طرح مسکن مهر در خانه‌دار کردن مردم بویژه اقشار کم‌درآمد باشد.

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به این‌که در سال 91 بیش از 5/1 میلیون واحد مسکونی شهری و روستایی تحویل متقاضیان می‌شود، این قول را به مردم می‌دهد که تا سال آینده و با پایان کار دولت دهم تمام کسانی که برای مسکن مهر ثبت‌نام کرده‌اند صاحب‌خانه شوند ما حصل گفت‌وگوی را با مهندس علی نیکزاد وزیر راه و شهرسازی می‌خوانید.

آقای نیکزاد اجازه بدهید بحث را از اینجا آغاز کنم که مسکن مهر چگونه کلید خورد؟
پس از این‌که آقای احمدی‌نژاد به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد براساس اعتقادی که برای حل مشکل مردم و دیدگاهی که در مدیریت‌های قبلی خود داشتند این بحث را مطرح کردند که در قالب قانون ساماندهی، حمایت از تولید و عرضه مسکن، زمین به صورت اجاره 99 ساله و در واقع رایگان در اختیار مردم قرار بگیرد، تسهیلات ارزان قیمت داده شود تا مردم بتوانند با حمایت ویژه دولت صاحب‌خانه شوند. این ایده مد نظر آقای احمدی‌نژاد بود و بحق باید گفت که طرح مسکن مهر یک طرح آسمانی، انسانی و انقلابی است.

طرح مسکن مهر در دولت نهم پایه‌گذاری و شورای‌عالی مسکن به ریاست خود آقای رئیس‌جمهور تشکیل شد و اجرای آن به شکلی که مد نظر بود با اعطای زمین رایگان در دستور کار استانداران قرار گرفت. دکتر احمدی‌نژاد در زمان شروع مسکن مهر می‌گفتند می‌شود واحدهای مسکونی مهر را حتی در مرحله سفت‌کاری به مردم تحویل داد تا عزتشان حفظ شود و سرپناهی داشته باشند و به مرور خودشان واحد را تکمیل کنند که این مسئله نشانگر آن است که دغدغه ایشان خانه‌دار کردن مردم است.

می‌خواهید بگویید طرح مسکن مهری که در حال اجرا است با طرح اولیه آن متفاوت است؟
کلیات طرح همان است، زمین رایگان و تسهیلات ارزان قیمت که با حمایت ویژه آقای رئیس‌جمهور و همکاری سیستم بانکی و بخصوص بانک مسکن در حال اجرا است اما سعی شد واحدها به‌صورت تکمیل شده تحویل شود. سعی کردیم از توان انبوه‌سازان و بخش خصوصی استفاده شود، آنها را به میدان آوردیم، نظام فنی اجرایی کشور را عوض کردیم، قیمت مقطوع، زمان یک‌ساله ساخت و رعایت آئین‌نامه‌های مورد نظر در امر مسکن نهادینه شده است.

در مدت اجرای طرح، موردی پیش‌آمده بود که مقام معظم رهبری شما را فرا بخوانند و موردی را تذکر بدهند. یا توصیه‌ای داشته باشند؟
موردی که ایشان تذکر بدهند نبوده ولی زمانی که خدمت مقام معظم‌رهبری رسیدم، ایشان فرمودند آمارهای مسکن مهر را به صورت دوره‌ای خدمتشان تقدیم کنیم که نشان‌دهنده توجه ایشان به این طرح است و شما دیدید زمانی که ایشان در نوروز 91 در جوار بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) صحبت می‌کردند با اشاره به تحویل ده‌ها هزار واحد‌های مسکونی شهری و روستایی مهر آن را در دهه پیشرفت و عدالت، نشانه‌ای از عدالت‌خواندند و به همین دلیل من شخصاً و همکارانم در وزارت راه و شهرسازی دلگرم شدیم و از بیانات این‌گونه برداشت کردیم که مسیر را درست می‌رویم.

آقای وزیر همانگونه که حتماً خودتان می‌دانید نام علی‌ نیکزاد با مسکن مهر عجین شده و مردم طرح مسکن مهر را با نام شما می‌شناسند، واقعاً مسکن‌مهر چقدر از دغدغه‌های شما را تشکیل می‌دهد؟

در طول تاریخ، کشور همواره وزیر مسکن و شهرسازی داشته اما نه دولت و نه مردم نمی‌گفتند وزیر مسکن و شهرسازی و همه جا گفته می‌شود وزیر مسکن، اما در این دولت ادعا و گفته شد که 5/2 میلیون واحد مسکن مهر ساخته می‌شود. دولت هم حمایت کرد و کار به اینجا رسید.
یکی از دغدغه‌های مهم دولت بحث مسکن است و ما معتقدیم اگر مسکن فعال شود نه تنها بر اشتغال و کاهش نرخ تورم می‌تواند اثر بگذارد بلکه می‌تواند اثر مثبت بر کل اقتصاد داشته باشد، ضمن این‌که از بعد معنوی می‌تواند نقش مؤثری در تسهیل و تسریع در ازدواج و تحکیم بنیان خانواده داشته باشد و از همه مهم‌تر رضایت‌مندی مردم از نظام مقدس اسلامی و کارآمدی نظام است. به‌هر جهت از آنجا که یکی از بزرگترین دغدغه‌های کشور اشتغال و مسکن جوانان است وقتی مشکل مسکن حل شود این مسئله روی امنیت، پاکی، درستی و پاکدامنی جامعه می‌تواند مؤثر باشد و طبعاً دغدغه من نیز در جایگاه وزیر راه و شهرسازی مسکن است.

منتقدان شما می‌گویند وزارت راه و شهرسازی تمام توان خود را برای مسکن مهر گذاشته و به زیربخش‌های دیگر توجه آنچنانی نمی‌شود، چه دفاعی از خود دارید؟
البته همواره بازار مسکن، افتتاح‌های مسکن‌مهر و مشکلات پیش‌روی این طرح از اولویت‌های وزارت راه و شهرسازی است ولی وزارتخانه در مباحث مربوط به حمل و نقل 8 معاونت ستادی، 14 سازمان و مدیریت و شرکت مستقل دارد که در مباحث هوایی، جاده‌ای ریلی، هواشناسی و آزمایشگاه مکانیک خاک فعال است که هر کدام از این زیربخش‌ها برنامه کاری معین و مشخصی دارد که کار خودش را می‌کند.

نه از نقطه نظر شما به‌عنوان وزیر راه و شهرسازی بلکه از نظر کارشناسی می‌توان طرح مسکن مهر را با طرح‌های اجرا شده مسکن در سال‌های بعد‌از انقلاب مقایسه کرد؟
برکسی پوشیده نیست که همه دولت‌ها در بخش‌ مسکن کارکرده‌اند اما هیچ دولتی به چنین طرح بزرگی ورود پیدا نکرده است.

دلیلش چه بوده؟
حمایت همه جانبه دولت؛ آقای احمدی نژاد طرحی را در چنین سطحی ارائه دادند که بتواند موضوع مسکن را از دغدغه مردم خارج کند.
مثالی برای شما می‌زنم، در برنامه سوم 81 هزار واحد مسکونی روستایی ساخته شد در برنامه چهارم که در دولت آقای احمدی‌نژاد بود سالانه 200 هزار واحد ساخته شد یعنی در دولت آقای احمدی‌نژاد در عرض هفت سال، از 4 میلیون و 428 هزار واحد مسکونی روستایی بالغ بر یک میلیون و 810 هزار واحد در دست نوسازی قرار گرفت که یک میلیون و 130 هزار واحد افتتاح شده و 700 هزار واحد در مرحله ساخت است. در مسکن شهری در سال‌های قبل از دولت نهم در مجموع 11 میلیون و 343 هزار واحد مسکونی شهری موجود بوده در حالی که در دولت آقای احمدی‌نژاد ساخت 2 میلیون و 250 هزار واحد مسکونی شهری شروع شده که 400 هزار واحد آن تحویل شده و بالغ بر یک میلیون و 200 هزار واحد آن امسال افتتاح و مابقی سال بعد تکمیل و واگذار می‌شود.

آیا به‌عنوان وزیر راه و شهرسازی این قول را به مردم می‌دهید که همه 5/2 واحد مسکونی مهر را تحویل متقاضیان بدهید؟
قطعاً برنامه‌ریزی ما این است که به ‌لطف خدا همه واحدهای مسکونی مهر شهری، روستایی، بافت فرسوده و شهرهای جدید تحویل متقاضیان شود و شک نکنید که اگر دستگاه‌های دیگر همپای وزارت راه و شهرسازی در این طرح پیش‌می آمدند، خیلی زود‌تر از اینها واحدها تکمیل و افتتاح می‌شد.

نقطه ضعف مسکن مهر را چه می‌دانید؟
یکی این‌که بعضی جانمایی‌ها با مشکلاتی مواجه بوده و دیگر این‌که ما در اوایل دولت نهم می‌‌توانستیم دست استانداران و مردم را در انتخاب طبقات و غیره باز بگذاریم؛ از کنار این مسائل کوچک که بگذریم مسکن مهر کار آسمانی، انقلابی و انسانی بوده که دولت انجام داده و می‌توان گفت هیچ‌وقت نبوده که چنین پروژه ملی در این حجم در یک دولت انجام شود. درست است که این طرح در دولت نهم شروع شده اما عمده کار در دولت دهم بوده است. آقای سعیدی‌کیا و دولت نهم پایه‌ مسکن مهر را گذاشتند و انصافاً خوب کار کردند اما دستورالعمل‌ها در دولت دهم شکل گرفت.

در سال 91 چه تعداد مسکن مهر افتتاح می‌شود؟
در سال 91 معادل 5/1 میلیون واحد مسکونی‌مهر را افتتاح می‌کنیم، 300 هزار واحد در شهرهای جدید، 120‌هزار واحد بافت فرسوده، 180 هزار واحد در شهرهای زیر 25 هزار نفر جمعیت، 600 هزار واحد در شهرهای بالای 25 هزار نفر جمعیت و 300 هزار واحد در روستاها.

آخرین آمار موجود نشان می‌دهد هم‌اکنون در 28 استان کشور مازاد مسکن مهر داریم و تعداد واحدهای ساخته شده بیشتر از متقاضیان است. با توجه به این موضوع آیا برنامه‌ای ندارید که شرط تأهل از شرایط مسکن مهر حذف شود تا مجردان هم بتوانند از این واحدها بهره‌مند شوند؟
موضوع به این شکل است که مردم شاید اوایل باور نمی‌کردند مسکن مهر به سرانجام برسد و شاید به همین دلیل بعضی‌ ثبت‌نام نکردند اما به مرور به این باور رسیدند که اگر در مسکن مهر ثبت‌نام کنند حتماً خانه‌دار می‌شوند و پیش‌بینی ما این است که این ظرفیت با ثبت‌نام این دسته از مردم پر می‌شود. همانگونه که شما دیدید در دوره جدید ثبت‌نام مسکن مهر پردیس بیش از 72 هزار نفر ثبت‌نام کرده‌اند که نشان‌دهنده باور مردم به این طرح است.
اما اگر استانداری یا مدیرکل راه و شهرسازی با استناد به مدارک بگوید در استانش مازاد مسکن مهر است حتماً می‌توانیم آنها را بدون شرط تأهل و به ترتیب سن به متقاضیان واگذار کنیم.

مسکن مهر چه تأثیری بر بازار اجاره و مسکن داشته؟
آمار نشان می‌دهد در شهرهایی که واحدهای مسکونی مهر افتتاح شده واقعاً اثر مثبت بر بازار مسکن و اجاره داشته ولی باید در نظر داشت به هر جهت بعضی افراد به‌دلیل ذینفع بودن همواره در صدد برهم زدن بازار هستند و همیشه این بار روانی در این بازارها وجود دارد؛ به‌عنوان مثال سال گذشته مطرح شد که اگر طرح جدید تفصیلی تهران اجرایی شود بازار به‌هم می‌ریزد ولی دیدید که این طرح ابلاغ شد و اتفاق خاصی نیفتاد.

برای سرکشی به طرح‌های مسکن مهر هفته‌ای چند سفر می‌روید؟
هر هفته 2 روز.

بدون شک شما خاطرات تلخ و شیرین بسیاری از مسکن‌مهر دارید ولی قطعاً خاطراتی هست که هیچ‌وقت از یاد نمی‌رود می‌توانید یکی از آنها را برای ما بازگو کنید؟
به‌اتفاق آقای رئیس‌جمهور برای تحویل تعدادی از واحدهای مسکونی به شهرستانی رفته بودیم، یکی از کسانی که قرار بود کلید خانه‌اش از سوی رئیس‌جمهور به ایشان تحویل شود خانم مسن باایمانی بود که در لحظه تحویل واحد به شکل خاصی از آقای رئیس‌جمهور تشکر می‌کرد و از پهنای صورتش اشک شوق می‌ریخت. وقتی جریان را جویا شدم گفتند این خانم سال‌هاست که با دختر و دامادش در خانه استیجاری دامادش زندگی کرده ولی اکنون می‌گوید خدا را شاکرم که از امروز من صاحب‌ خانه‌ام و دختر و دامادم میهمان من هستند و این چیزی نیست جز کرامت انسانی و عزت این بزرگ خانواده که‌از عنایات و برکات طرح مسکن‌مهر است.